De Zwarte Non

In een beeld vereeuwigd.

Al eeuwenlang worden heiligenbeelden vereerd. Lang voor onze jaartelling werden er door plaatselijke ambachtslui en kunstenaars afbeeldingen gemaakt van hun goden. Hierbij denk je spontaan aan Egyptische, Griekse en Romeinse sculpturen, maar ook bij natuurgodsdiensten kwam dit reeds voor. Het befaamde beeldje 'de Venus van Willendorf' dat in het begin van de 20° eeuw in Oostenrijk werd gevonden, zou meer dan 24.000 jaren oud zijn.

Ook nu nog blijven kunstwerken die refereren aan heiligen of miraculeuze gebeurtenissen sterk in trek. Kijk maar even in onze provincie met de zeven-jaarlijkse ommegangen in Tongeren en Hasselt waar respectievelijk Onze-Lieve-Vrouw Oorzaak-onzer-Blijdschap en de Virga Jesse in een processie worden getoond aan duizenden mensen. Ook de tentoonstelling 'Duizend jaar Graafschap Loon' in de landcommanderij van Alden Biesen bracht tientallen heiligenbeelden samen uit dit tijdsgewricht. Vermeldenswaard is hier zeker ook het wereldvermaarde 15° eeuwse  'Lam Gods' uit de Gentse Sint Baafskathedraal van de hand van de Maaseikse schilders Hubert en Jan Van Eyck. Bij de restauratie van dit werk waarmee men in 2012 begon, verbaast de ganse kunstwereld zich over hun vakmanschap dat eeuwenlang verborgen bleek onder een brutale overschildering.

In Genk bewerkte de Gentse kunstenares Sofie Muller in 2013 het beeld van Sint-Barbara. Door het verschroeien van het hoofd gaf ze een kunstzinnige  interpretatie van het lijden van deze schutsheilige van de mijnwerkers en brandweerlui. Het beeld werd via crowdfunding aangekocht door de Genkse gemeenschap en bevindt zich nu in een nis op C-mine, de vroegere mijn van Winterslag.

Nu er sinds het verschijnen van het magnum opus van filosoof-schrijver Joris Tulkens, 'De odyssee van Pedro en Luisao' het leven en mirakel van de Hasseltse 'Zwarte Non' terug aan de oppervlakte kwam, lag het voor de hand dat er ook hier een kunstenaar moest worden geëngageerd voor een artistieke expressie van haar werk en leven.

En wie anders dan de wereldvermaarde keramist, Piet Stockmans, zou dit beter kunnen vormgeven. Onze gouwgenoot zal op zondag 22 maart om 16u00 dit beeld onthullen in KultuurHuis De Tijd Hervonden, Witte Nonnenstraat 8 te Hasselt.

(Over de zwarte non)

De vondst van een beeld van de zwarte non bij een renovatie in de 19° eeuw van de Kermtse kapel Onze-Lieve-Vrouw Troost van Kleine Kinderen (beter bekend als het Kapelleke van Sint-Grins), bracht de eeuwenoude geschiedenis van deze Hasseltse heilige (?) terug aan de oppervlakte. Deze persoon en  haar levensverhaal kruist de geschiedenis van één van de mirakels van het Virga Jesse, waarbij een kind terug tot leven gebracht.

In zijn historische roman 'De odyssee van Pedro en Luisao' uitgegeven bij Het Davidsfonds gebruikte filosoof-auteur Joris Tulkens, de figuur van de zwarte non als leidraad voor zijn magnum opus.  (Dit boek werd vorig jaar door het Davidsfonds uitgegeven).

A.D. 1628 - Een zwarte jonge vrouw biedt zich aan bij de grauwzusters van Hasselt. Haar naam is Morena. Ze komt uit Amsterdam, spreekt Latijn en heeft medische kennis. Ze heeft elf dagboeken bij zich van een zekere Pedro en ene Luisao. Moeder-overste leest er de wonderlijkste en tegelijk gruwelijkste verhalen in...

Op 22 maart 1630 breekt er in Hasselt een brand uit. Een kindje wordt dood gewaand. De zwarte non neemt het in haar armen en...

Op basis van de geschiedenis van de Zwarte Non, kwam er zoals gezegd een vuistdik boek uit van filosoof-schrijver Joris Tulkens.

Beeldend kunstenaar Piet Stockmans maakte bij dit verhaal een bijzonder beeld in porselein.

390 jaren na de feiten zal dit beeld worden onthuld op zondag 22 maart 2020 in KultuurHuis De Tijd Hervonden.